Paraliż senny – czym jest i jak się objawia?
Paraliż senny, zwany również porażeniem przysennym, to stan występujący podczas zasypiania lub wybudzania. Charakteryzuje się brakiem możliwości poruszania ciałem przy jednoczesnym zachowaniu świadomości. Mimo że większość mięśni jest tymczasowo unieruchomiona, funkcje oddechowe i ruchy gałek ocznych pozostają zwykle nienaruszone.
Epizody paraliżu sennego mogą trwać od kilku sekund do kilku minut. Towarzyszą im często silny lęk, uczucie niepokoju oraz halucynacje wzrokowe i słuchowe. Choć doświadczenie to może być przerażające, paraliż senny nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ani życia.
Przyczyny paraliżu sennego
Paraliż senny może pojawiać się sporadycznie u osób zdrowych, jednak często towarzyszy różnym schorzeniom psychicznym i neurologicznym. Występuje szczególnie często u osób cierpiących na:
- narkolepsję – dotyczy nawet połowy pacjentów z tym schorzeniem,
- zaburzenia lękowe (np. lęk uogólniony, fobia społeczna, ataki paniki),
- zespół stresu pourazowego (PTSD),
- depresję,
- schizofrenię,
- chorobę afektywną dwubiegunową.
Istnieją także inne czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia paraliżu sennego, w tym:
- niewłaściwa higiena snu i nieregularny tryb życia,
- praca zmianowa oraz częste zmiany stref czasowych,
- zmęczenie fizyczne i psychiczne,
- niezdrowe nawyki żywieniowe,
- spożywanie alkoholu, nadmiaru kofeiny i palenie tytoniu,
- stosowanie leków nasennych oraz innych substancji wpływających na układ nerwowy,
- schorzenia takie jak nadciśnienie tętnicze, obturacyjny bezdech senny czy zespół niespokojnych nóg,
- predyspozycje genetyczne.
Objawy paraliżu sennego
Głównym objawem jest chwilowa niezdolność do poruszania się, najczęściej po przebudzeniu, rzadziej podczas zasypiania. Mięśnie szkieletowe są unieruchomione, ale osoba pozostaje świadoma. Mogą pojawić się również:
- problemy z oddychaniem, uczucie ucisku na klatkę piersiową,
- kołatanie serca i nadmierne pocenie się,
- halucynacje wzrokowe i słuchowe,
- uczucie obecności obcych istot w pokoju,
- silny strach, a nawet poczucie zbliżającej się śmierci.
W różnych kulturach paraliż senny bywa interpretowany jako działanie sił nadprzyrodzonych, opętanie czy nawet doświadczenie związane z porwaniem przez istoty pozaziemskie.
W przypadku częstych epizodów paraliżu sennego zaleca się konsultację z lekarzem psychiatrą lub neurologiem.
Komentarze